16 күн зорлық-зомбылықсыз

2025 жылғы 25 қарашадан 10 желтоқсанға дейін жыл сайынғы «Әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықсыз 16 күн» Халықаралық акциясы басталады. Бастапқы күн-25 қараша (әйелдерге қатысты зорлық – зомбылықты жою үшін халықаралық күрес күні), аяқталатын күн-10 желтоқсан (Адам құқықтары жөніндегі халықаралық күн). Бұл даталар Бостандық, сыйластық және қауіпсіздік құқығы әр адамның негізгі құқығы екенін символдық түрде көрсетеді. 

Гендерлік зорлық-зомбылық мәселесі бүкіл әлемде өзекті болып қала береді. Өкінішке орай, бұл мәселе қазақстандық отбасыларға да әсер етеді, мұнда зорлық-зомбылық нормаға айналады, ал әйелдерге тиранның кінәсін дәлелдеп, шындықты іздегеннен гөрі үндемеу оңайырақ.

Мәселеге назар аудару үшін түрлі тақырыптық іс - шаралар өткізіледі, олардың арасында – «Әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықсыз 16 күн».

Іс-шаралар тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу және жолын кесу, полиция органдарына деген сенім деңгейін арттыру, отбасының қоғамдағы рөлін нығайту мақсатында өткізіледі.

Іс-шараларды өткізудің негізгі мақсаты халықтың қалың тобын әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықтың алдын алу және алдын алу, ана мен баланы қорғау, отбасының қоғамдағы рөлін нығайту бойынша қабылданып жатқан шаралар туралы таныстыру болып табылады.

БҰҰ әлемдегі әрбір үшінші әйел гендерлік зорлық-зомбылықтан зардап шегеді деп есептейді және бұл көрсеткіш соңғы онжылдықта іс жүзінде өзгеріссіз қалды. Әр сағат сайын бес әйел немесе қыз өз отбасы мүшелерінің қолынан қаза табады.

Қазақстанда үкімет әйелдер үшін толыққанды құқықтар мен мүмкіндіктерді қамтамасыз етуге бағытталған бірқатар шаралар мен заңнамалық актілерді қабылдайды. 

Қазақстандағы әйелдердің құқықтарын қорғайтын маңызды заңдардың бірі «Жыныстар теңдігін қамтамасыз ету саласындағы мемлекеттік саясат туралы» Заң болып табылады. Бұл Заң мемлекетті ерлер мен әйелдер үшін тең мүмкіндіктерді қамтамасыз ету және жынысқа негізделген кемсітушіліктің алдын алу және жолын кесу үшін әрекет етуге міндеттейді. «Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу туралы» заң Қазақстанда 2009 жылы қабылданды.

2024 жылғы 15 сәуірде ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев отбасылық-тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы тұруға бағытталған заңға қол қойды. Жаңа заң әйелдер мен балаларға қатысты құқық бұзушылықтар үшін жазаларды қатаңдатуды көздейді.

Интернеттің ашық материалдары бойынша С. Никифорова дайындады